W 2020 roku jeżeli podnosi się temat światowej populacji, mówi się raczej o grożącym nam przeludnieniu i galopującym wzroście liczbie ludności w krajach, które są do tego całkowicie nieprzystosowane (np. Indie, Indonezja, Nigeria, Etiopia, Demokratyczna Republika Konga). Co ciekawe jednak są takie regiony, gdzie ludzi ubywa. Mowa o Europie Środkowo-Wschodniej, a więc o części świata, w której położona jest także Polska.

Dlaczego ludzi w tej części Europy ubywa?

W całej Europie obserwujemy demograficzny proces, który nazywa się starzeniem społeczeństwa – ludzie żyją na coraz wyższym poziomie, medycyna idzie do przodu i coraz większa część osób dożywa późnej starości. Rośnie liczba ludzi nieaktywnych zawodowo, a utrzymywanych przez państwo (emerytów). Problem w tym, że młodzi ludzie mają obecnie inne podejście do posiadania dzieci – najczęściej mają jedynaka lub całkowicie rezygnują z zakładania rodziny. W ten sposób większy procent społeczeństwa stanowią ludzie starsi, zazwyczaj liczba narodzin tylko lekko przekracza liczbę zgonów. Na to wszystko należy nałożyć saldo migracji, które w krajach Europy Środkowo-Wschodniej jest ujemne. Utrzymuje się tendencja, w której szczególnie młodzi ludzie masowo wyjeżdżają na zachód w poszukiwaniu perspektyw, lepszych pieniędzy, godziwego życia i bardziej nowoczesnego podejścia do rzeczywistości. W procederze tym pomagają otwarte granice Unii Europejskiej, do której w 2004 roku zostały dopuszczone państwa analizowanego regionu.

Ubytek populacji w Unii Europejskiej

Spośród krajów Europy Środkowo-Wschodniej najszybciej ubywa ludności na Litwie – w 2020 roku ubyło aż 1,35% ludzi względem 2019, liczbowo było to 37 tysięcy mieszkańców mniej. Na drugim miejscu w tej statystyce jest pobliska Łotwa z rocznym spadkiem o 1,08%. Trzecią lokatę zajmuje turystyczna, ale jak na standardy Unii Europejskiej bardzo biedna Bułgaria (ubytek populacji o 0,74%). Zaraz za nią jest stojąca na podobnym poziomie cywilizacyjnym Rumunia ze spadkiem ludności o 0,66% – z racji tego, że kraj jest większy liczbowo przekłada się to aż na 127 tysięcy osób. Wśród krajów Unii Europejskiej spadki notujemy również w Chorwacji (0,61%), pogrążonej w kryzysie Grecji (0,48%), Portugalii stanowiącej zachodnioeuropejski rodzynek w tym zestawieniu (0,29%), Węgrzech (0,25%), Włoszech (0,15%) oraz w Polsce (0,11%). Podkreślić należy jeszcze raz, że ludność wskazanych krajów z powodu otwartych granic i wspólnego rynku pracy ma stosunkowo łatwe pole do emigracji zarobkowej do Niemiec, Francji czy Holandii. Wiele młodych rodzin decyduje się na trwałe przenosiny na zachód, inni wyjeżdżają z kraju w celach finansowych tylko raz na jakiś czas.

Kraje europejskie spoza UE – jaka sytuacja?

W krajach europejskich nienależących do Unii Europejskich problem depopulacji i emigracji jest również widoczny. Osoby z tych państw muszą starać się o specjalne pozwolenia na pracę w państwach unijnych czy też w każdych innych na całym świecie. Przekraczanie granicy często wymaga wyrobienia wizy. Najgorzej sytuacja wygląda w Bośni i Hercegowinie – tutaj ubytek roczny sięga 0,61%. Tylko trochę lepiej jest na Ukrainie – w 2020 roku liczba mieszkańców zmniejszyła się o 0,59% (w przełożeniu na ludzi daje to 260 tysięcy), na dalszych miejscach jest Serbia (ubytek o 0,4%), Mołdawia (0,23%), Albania (0,11%), Białoruś (0,03%), Macedonia Północna (0,004%).

Według danych za 2020 rok jedyne kraje w regionie, które nie zanotowały spadków to Słowenia (przyrost o 0,1%), Czarnogóra (0,01%), Rosja (0,04%), Słowacja (0,05%), Estonia (0,07%) oraz Czechy (0,18%).

Źródło danych: Worldometers.com